Tworzenie kopii zapasowych – odcinek 4. Ubuntu

Zapraszamy do lektury ostatniego artykułu z cyklu o robieniu kopii zapasowych – dzisiaj kolej na Ubuntu.

Ubuntu to dystrybucja systemu operacyjnego GNU/Linux, przeznaczona głównie do zastosowania biurowego lub prywatnego. Pierwsze wydanie Ubuntu pojawiło się w 2004 roku.

W naszym artykule pokażemy Wam w jaki sposób wykonać kopię zapasową danych i przeprowadzić operację ich odzyskiwania w systemie operacyjnym Ubuntu za pomocą przykładowego narzędzia jakim jest program SBackup – Simple Backup.

SBackup jest prostym programem do wykonywania kopii zapasowych przeznaczonym do użytku domowego. Umożliwia zarówno wykonywanie kopii dowolnego zbioru plików, katalogów jak i tworzenie wyjątków (wyłączanie wybranych elementów z kopii zapasowej). Kopia zapasowa może być zapisana na dowolnym dysku lokalnym lub też zdalnym katalogu, który wspiera GnomeVFS. Zapraszamy na stronę projektu/programu Sbackup http://sourceforge.net/projects/sbackup/develop.

Za pomocą Ubuntu Software Center wyszukujemy i instalujemy Get Software:

Tworzenie kopii zapasowych

Uruchamiamy aplikację sbackup-config-gtk (konfigurator kopii zapasowej z graficznym interfejsem użytkownika). Pierwsze uruchomienie powoduje pojawienie się informacji na temat braku profilu/konfiguracji wykonywania kopii zapasowej

i równoczesnym stworzeniu profilu standardowego, który możemy zmodyfikować według naszych potrzeb. Naciskamy przycisk „Close”.

Zakładka „General” (ogólna) pozwala nam na dokonanie następujących ustawień:

1. Do a full Backup at least once every (Wykonanie pełnej kopii zapasowej przynajmniej co) – domyślnie 7 dni – w międzyczasie wykonywane będą tyko kopie przyrostowe (o różnicach między kopiami pełnymi a przyrostowymi możemy poczytać tutaj http://wikipedia.glojsce.pl/),

2. Compression format (Format kompresji) – domyślnie ustawiona wartość to „None” czyli brak kompresji; do dyspozycji mamy jeszcze opcje gzip i bzip2,

3. Split backup archives into several chunks (Podział kopii zapasowej na kawałki) – w przypadku wybrania opcji bez kompresji mamy do dyspozycji możliwość zdefiniowania podziału archiwum na części w oparciu o jednostkę pojemności:

W zakładce „Include” (zawartość) budujemy listę plików i katalogów, które mają być ujęte w kopii zapasowej.

W zakładce „Exclude” (wyjątki) budujemy listę plików i katalogów, które chcemy pominąć w wykonywaniu kopii zapasowej. Mamy do dyspozycji filtry bazujące na lokalizacji plików i katalogów, typach plików, wyrażeniach regularnych, innych (rozmiarach plików, linków symbolicznych).

W zakładce „Destination” (miejsce docelowe) wybieramy miejsce zapisu naszej kopii zapasowej spośród dostępnych opcji: „default backup directory” (domyślna lokalizacja), „custom lokal backup directory” (dowolna lokalizacja wskazana przez użytkownika), „remote site” (zdalna lokalizacja).

W zakładce „Schedule” (harmonogram) definiujemy harmonogram wykonywania kopii zapasowych.
Uwaga: aby można było konfigurować zakładkę harmonogramu należy uruchomić konfigurator z uprawnieniami root’a sudo sbackup-config-gtk.Wybieramy spośród trzech możliwości:

1. No schedule backup (brak harmonogramu) – w tym przypadku pozostaje nam tylko możliwość ręcznego uruchamiania procesu wykonania kopii zapasowej,

2. Simpe (łatwy) – uproszczona metoda definiowania harmonogramu: co godzinę, raz dziennie, raz w tygodniu etc.,

3. Custom (ustawienia użytkownika) – pełna dowolność ustawień, ale wymagana jest znajomość formatu podawania parametrów dla usługi crontab (opis paramterów dostępny po wywołaniu polecenia man 5 crontab w oknie terminala),

a. Simple cut-off – automatyczne usuwanie wszystkich kopii zapasowych starszych niż … domyślnie 30 dni,

b. Logarithmic – stopniowe przechowywanie mniejszej ilości starszych kopii zapasowych według schematu:

– przechowuj wszystkie kopie z wczoraj,

– przechowuj po jednej kopii z każdego dnia z ostatniego tygodnia,

– przechowuj po jednej kopii z każdego tygodnia z ostatniego miesiąca,

– przechowuj po jednej kopii z każdego miesiąca z ostatniego roku,

– przechowuj po jednej kopii z każdego kwartału z ostatniego dwóch lat,

– przechowuj po jednej kopii z każdego przeszłego roku,

c. Restore (przywrócenie/odzyskanie) – odzyskiwanie wybranych plików/katalogów w oryginalne miejsce docelowe,

d. Restore as (przywrócenie/odzyskanie) – odzyskanie wybranych plików/katalogów we wskazane nowe miejsce docelowe,

e. Revert (powrót/poprzednia wersja) – odtworzenie poprzedniej wersji wybranych plików/katalogów w oryginalnym miejscu docelowym,

f. Revert as (powrót/poprzednia wersja) – odtworzenie poprzedniej wersji wybranych plików/katalogów we wskazanym nowym miejscu docelowym.

W zakładce „Purging” (czyszczenie) określamy procedurę/zasadę automatycznego usuwania starych kopii. Po pierwsze, decydujemy czy stare kopie mają być usuwane: „Enable puging of old backups” (włączenie usuwania starych kopii), a po drugie, czym się kierujemy przy automatyzacji tej czynności:

W zakładce „Report” (raportowanie) określamy gdzie i w jaki sposób mają być wysyłane/przechowywane raporty o statusie wykonanych kopii zapasowych. Mogą one być (ustawienia domyślne) zapisywane w formie „logu„ z priorytetem wpisu „info” do katalogu „sbackup”. Lub też raport może być dodatkowo wysyłany drogą mailową na podany adres e-mail (pozostałe parametry pozwalają zdefiniować wszystkie potencjalne parametry niezbędne do uzyskania połączenia z serwerem pocztowym).

Zapisujemy nasz profil kopii zapasowej – menu „File”, opcja „Save” – kończąc tym samym proces konfiguracji. Możemy teraz ręcznie uruchomić operację wykonania kopii zapasowej, co pokażemy poniżej lub zaczekać na jej wykonanie zgodnie z zdefiniowanym przez nas harmonogramem.

Ręczne wykonanie kopii zapasowej inicjujemy naciskając ikonę dysku:

lub wybierając opcję „Make backup now” z menu „Tools”.

System wyświetli nam pytanie czy na pewno chcemy zaincjować proces wykonania kopii zapasowej i informację, że proces ten zostanie wykonany w tle. Mamy również możliwość zdecydowania czy ma to być pełna kopia (zaznaczona opcja „make a full backup”), czy też będzie to kopia przyrostowa.
Uwaga: aby była możliwość wykonania kopii przyrostowej wcześniej musi istnieć kopia pełna.

Naciskając przycisk „Yes” uruchamiamy ostatecznie wykonanie backupu.

Na pasku menu pojawia się ikona dysku:

świadcząca o statusie wykonywanego procesu: uruchomiony backup, zakończony backup.

Po zakończeniu wykonywania kopii możemy się przekonać o skuteczności naszej konfiguracji przechodząc do lokalizacji, którą wskazaliśmy jako miejsce docelowe na wykonywane kopie. Tam powinniśmy zobaczyć co najmniej jeden plik, którego nazwa zbudowana jest według schematu: dzień_godzina.identyfikator.nazwa_komputera.rodzaj_kopii (ful – pełna, inc – inkrementalna czyli przyrostowa).

Po otwarciu takiego pliku (archiwum) oprócz informacji konfiguracyjnych widzimy plik o nazwie „files.tar”, który zawiera naszą kopię zapasową.

Odzyskiwanie danych z kopii zapasowych

Uruchamiamy aplikację sbackup-restore-gtk (graficzny interfejs modułu programu SBackup do odzyskiwania danych z kopii zapasowej).
Uwaga: aby uzyskać pełen dostęp do posiadanych kopii zapasowych i możliwości ich odzyskiwania będziemy musieli uruchomić moduł z uprawnieniem root’a sudo sbackup-restore-gtk).

Po pojawieniu się okna programu SBackup w trybie „Restore”

wybieramy kolejno miejsce (domyślne lub wskazane przez użytkownika – „default/custom destination”), do którego zapisaliśmy wykonywane kopie zapasowe i zatwierdzamy wybór przez naciśniecie klawisza „Apply”.

W panelu kalendarza każdy dzień, dla którego jest dostępna kopia zapasowa (która znajduje się we wskazanej przez nas lokalizacji) będzie przedstawiony w postaci pogrubionej czcionki (tak jak w naszym przypadku 1 lipca). Po wskazaniu dnia w panelu „Available backup” (dostępne kopie zapasowe) zostaną wyświetlone wszystkie kopie wykonane i dostępne do odtworzenia z danego dnia.

Opcja „Snapshot Management” (zarządzanie kopiami) pozwala na usunięcie wskazanej kopii – przycisk „Delete”.

Opcja „Restoration Management” (zarządzanie procesem odzyskiwania) pozwala na wybranie elementu, który chcemy odzyskać.

Podsumowanie

Powyższy przykład wykonywania i odzyskiwania danych z kopii zapasowej za pomocą programu SBackup jest jedną z wielu możliwości jakie mamy dostępne pod systemami operacyjnymi Linux. Programów tego typu jest bardzo dużo; również bardziej zaawansowani użytkownicy tego systemu mogą samodzielnie napisać skrypty wykonujące kopie zapasowe, wykorzystując do tego celu polecenia systemowe typu: cp, scp, rsync i np. skrypty napisane w bash’u.

I na koniec małe przypomnienie:)

Dane mogą zostać utracone w różny sposób: z powodu awarii sprzętu, przypadkowego usunięcia lub nadpisania plików. W niektórych przypadkach utrata danych spowodowana jest czynnikami często od nas niezależnymi, jak np. w wyniku klęsk żywiołowych. Dlatego biorąc pod uwagę powyższe sytuacje powinniśmy wykonywać regularnie kopie zapasowych istotnych danych lub całego systemu i przechowywać je w bezpiecznym miejscu. Pozwoli nam to z całą pewnością ochronić się przed utratą ważnych danych.

---

Zapraszamy do lektury pozostałych tekstów z naszego cyklu o kopiach zapasowych w poszczególnych systemach operacyjnych:

Tworzenie kopii zapasowych – odcinek 1. Windows XP

Tworzenie kopii zapasowych – odcinek 2. Windows 7

Tworzenie kopii zapasowych – odcinek 3. Mac OS X

Zobacz także: